SOSYAL MEDYA VE DİJİTAL AKTİVİZM

 Bu yazı Muhit dergisinin Eylül 2024 tarihli sayısında bulunan Said Ercan'ın kaleme aldığı "Sosyal Medya ve Dijital Aktivizm" başlıklı yazıdan alıntılanmıştır.

***

Sosyal medya, bağımlılık yapıcı özelliklere sahip olabilir. Kullanıcılar, sürekli olarak içeriklere erişmek ve paylaşımlarda bulunmak isteyebilir, bu da zamanla bağımlılığa yol açabilir. Sosyal medya bağımlılığı, insanların günlük yaşamlarını ve mental sağlıklarını olumsuz etkileyebilir. Özellikle gençler arasında yaygın olan bu bağımlılık, insanların gerçek dünyayla olan bağlarını zayıflatabilir ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. Öte yandan yaş ve içerik kısıtlaması gibi kurallara uymayanlar için psiko-sosyal geri dönüşü olmayan zararlar verebilir.

Sosyal medyanın getirdiği bir diğer sorun ise yüzeysel aktivizm, yani "clicktivism”dir. Bu terim, insanların sosyal medya platformlarında paylaşımlar yaparak aktivist olduklarını düşünmelerini ifade eder. Ancak bu tür eylemler, genellikle derinlemesine bir bağlılık veya eyleme geçme isteği barındırmaz. Filistin gibi önemli konularda, bu tür yüzeysel aktivizm, gerçek eylemlerden uzaklaşmaya neden olabilir ve uzun vadede etkisiz kalabilir.

Buna örnek olarak Gazze adına yapılan yürüyüşleri ve boykotu verebiliriz. Sosyal medyada ses getirdiği gibi sahada karşılık bulamayan bu tür eylemler, maalesef yüzeysel aktivizmin göstergesidir. Burada vicdani rahatlama olarak yapılan bağışlarda "Görevimi yaptım" hissi örnek olabilir.

Sosyal medya, kullanıcıların güvenliğini tehlikeye atabilecek bilgiler paylaşmasına neden olabilir. Özellikle çatışma bölgelerinde yaşayan aktivistler, sosyal medya aracılığıyla paylaştıkları bilgiler nedeniyle hedef alınabilir. Vatandaş gazeteciliği kapsamında değerlendirilen bu durum, hem kullanıcılar hem de topluluklar için ciddi riskler doğurabilir. Sosyal medya platformlarının bu tür risklere karşı daha duyarlı olması ve kullanıcıların güvenliğini sağlamak için gerekli önlemleri alması büyük önem taşır. Sosyal ağlar, insanlık ve toplum üzerinde derinlemesine etkiler oluşturmuştur. Bu etkiler hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurmuş; insanların ve toplulukların hayatlarında önemli değişikliklere yol açmıştır.

***

Sonuç olarak "Medyanın gücü yok, gücün medyası var" diyen İsmet Özel bir kez daha haklı çıkıyor. Dünyada gücü elinde bulunduranlar, belki de dünya tarihinde medya anlamında "nefes" alınabilen bir sosyal medya ortamını baltalamak için harekete geçiyor, sansür artıyor, yasaklama ve engellemelere her gün yenisi ekleniyor. Küresel sosyal ağların dayattığı kendi kuralları, ulus devletlerin yasalarının önüne geçecek şekilde kontrolsüz güçleniyor, böyle bir ortamda medyayı yeniden okumak önemli hâle geliyor. 2021 yılında Amerika Devlet Başkanı Donald Trumpin 80 milyon takipçisi olan Twitter hesabı kapatılmıştı. 2022 yılında Twitter'ı satın alan ve ismini X'e çeviren Elon Musk, Twitter'a verdiği paranın aynı zamanda düşünce özgürlüğüne verilmiş bir para olarak tanımlamıştı.