Beyaz Zambaklar Ülkesi Finlandiya / Köşe Yazısı - Mehmet Suat DİLEK
Mehmet Suat DİLEK
Beyaz Zambaklar Ülkesi Finlandiya
Ülkelerin Eğitim alanındaki başarılarını ve performanslarını gösteren ve birbirleriyle kıyaslayan güvenilir ve güncel verileri elde etmek amacıyla OECD tarafından 1990 yılında 15-16 yaş grubu öğrencileri arasında uygulanmak üzere PISA testi adı verilen uluslararası bir test sistemi ile ilgili çalışmalara başladı. PISA testi ilk olarak 2000 yılında uygulandı ve her üç yılda bir tekrarlandı.
Ve ilk PISA testi Finlandiya’yı Şok Etti!
2000 yılında gerçekleşen PISA testi sonuçlarına göre Finlandiyalı öğrencilerin yüksek bir başarı elde ettiği ve farklı ülkelerdeki yaşıtlarını geride bıraktığı görüldüğünde en çok şaşıran ise Finli ebeveynler oldu. Çünkü Finliler, ilk testin sonuçları açıklanana kadar Finlandiya’daki eğitim sistemini eleştiriyor, beğenmediklerini dile getiriyor ve fazla rahat buluyorlardı.
Peki, Başarının Sırrı Ne?
Bu sorunun tek cevabı yok elbette. Fin Eğitim Sisteminin başarıya ulaşmasında bazı unsurların öncelikli olduğunu göstermektedir. Bunlar “mükemmel öğretmenler”, “yüksek kaliteli müfredat programı” ve “tam servis eğitim”(OECD, 2010, S.122) olarak gösterilebilir (Darling-Hammond, 2009).
*Mükemmel Öğretmenler
Finlandiya’da öğretmenlik mesleği saygın mesleklerin başında gelmekte olup ülkenin en başarılı öğrencileri öğretmen olmak için yarışmaktadır.
Öğretmenlik mesleğine karşı bu pozitif toplumsal ve kültürel bakış, öğretmenlik mesleğinin saygınlığını artırmakta ve nitelikli öğretmenlerin eğitim kadrosuna katılmasını sağlamaktadır. Eğitim fakülteleri kontenjanlarını öğretmen ihtiyacına göre sınırlayarak hem nitelikli öğrencilerin tercihini sağlamakta hem de iş güvencesi yüksek öğretmen adayları yetiştirmektedir.
Finlandiya’daki bir öğrenci öğretmen olmak istiyorsa öncelikle uzmanlar tarafından hazırlanmış sınavları geçmek zorundadır. Bu sınav; 300 soruluk matematik, dil bilgisi ve problem çözme becerilerinden oluşmaktadır. Ek olarak öğrencinin pedagoji ile alakalı bilgileri de test edilmektedir (Darling-Hammond, 2009). Bu testler genel itibari ile katılımcıların eleştirel düşünme yeteneğini, bilgiyi analiz ve sentez becerisini ve bilgiyi işleme becerisi üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu değerlendirmeden sonra öğrencilerin en başarılı %15’lik kısmı bir sonraki değerlendirme için kabul edilir. Sınavı geçen öğrenciler ile özel görüşmeler yapılır. Bu görüşme de öğrencinin motivasyonu, öğretme ve öğrenme isteği ve de iletişim becerileri değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra uzmanlar, öğretmen adayının grup yönetimi performansını ve öğrenciler ile iletişimini inceler. Bütün bu değerlendirmelerin sonucunda 10 öğrenciden 1 tanesi eğitim fakültesine kabul edilir.
Bu başvuru usulleri, öğretmenlerin kalitesini artırmakta, dolayısıyla öğretmenin kalitesi eğitimin kalitesini etkilemektedir. Finlandiya öğretme becerisinin sadece eğitim alarak kazanılacak bir şey olmadığını anlamış durumda. Öğretmenlik genellikle bir yetenek ve tutku. Bazılarında olan bazılarında olmayan şey. “Hiçbir şey olamazsa, bari öğretmen olsun” mantığını sürüklese eden bir tutku kuşkusuz.
*Yüksek Kaliteli Müfredat Programı
“Uygulayarak Öğrenme” Müfredatlarının en önemli özelliği denilebilir. Bir Eğitimci Fin Eğitim sistemini inceleme gezisinden edindiği izlenim ve gözlemlerini şöyle dile getiriyor; ilkokul 1.sınıf dersliğinde Öğretmen “tek-çift” kavramlarını öğretiyordu. Dersi legoların yardımı ile işliyordu. Önce bir legoyu perdeye yansıttı sonra yanına bir lego daha koydu. “Bu tekti, çift oldu” diyerek kavramları öğrencilerin zihnine somutlaştırarak kodladı. Akabinde el işi dersinin yapıldığı sınıfa girdiğimizde çok şaşırdık. Sanayide örneğine rastlayamayacağımız genişlikte ve temizlikte her aletin olduğu bir marangoz atölyesinde öğrenciler büyük bir hararetle alet edevat kutusu yapmakta idiler. Önceleri aletleri güvenli bir şekilde kullanmaları öğretilip daha sonra da gitar dâhil birçok tahta eşyayı bizzat üretebilecek düzeye getirilmişlerdi.
Uygulamalı eğitim kuram ve araştırma ile entegre edilmiş müfredatın anahtar parçası gibi adeta.
Finlandiya’da okula başlama yaşı 7,Çocukların bu yaştan önce Eğitime hazır olmadıklarını düşünüyorlar ve çocuklar gelişimsel olarak öğrenmeye ve odaklanmaya hazır olduklarında okula başlıyorlar.
Temel eğitim ilk 6 yıl ilkokul,7.8 ve 9’uncu sınıflar ise ortaokul olmak üzere 9 yıl ve zorunlu. Lise eğitimi zorunlu değil.
Öğrenciler standardize edilmiş bir sınav sistemine tabi değiller. Sadece 16 yaşına geldiklerinde ülke genelinde bir sınava giriyorlar.
Sınıflarda öğrenci sayısı en fazla 20 kişi. Derslerde 2 öğretmen akademik eğitim veriyor, üçüncü öğretmen ise destek gereken öğrencilere yoğunlaşıyor. Gün boyu ortalama 4 saat ders veriliyor. Öğretmenler haftada 2 saat mesleki gelişimleri için eğitimlere katılıyor.
Bedenin durgunluğunun, beynin durgunluğuna, dolayısıyla odaklanamayan “hiper” çocuklara sebep verdiği gerçeğinin farkındalar ve pek çok teneffüs ve yemek saati arası veriyorlar. Bu 15-20 dakikalık molalar öğrendiklerini sindirmek, kaşlarını kullanmak, temiz hava almak ve “kurtlarını dökmek” için onlara zaman tanıyor.
*Tam Servis Eğitim
Ülkede 1970’lerden bu yana aynı eğitim sistemi uygulanıyor. Bu güne kadarki hükümetler sisteme sonuna kadar sahip çıktı. “Önce öğrenciler üzerindeki sonucu görelim tutmazsa değiştiririz” gibi bir yaklaşım sergilenmedi. Bununla birlikte okullardaki eğitim sistemi iyi bir şekilde tasarlanmıştır. Ana amaç öğrenci temelli bir eğitimdir. Bu eğitim sisteminde, öğrencileri evindeymiş gibi hissettirme ve bağımsız olarak hareket etmelerini sağlama amaçlanmıştır. Bu düzenlemeler “tam-servis eğitim” olarak adlandırılıyor. Bu servis; günlük öğle yemeğini, ulaşım giderlerini, sağlık sigortasını, özel eğitim hizmetlerini, materyal desteğini, öğrencilere psikolojik yardımı ve rehberlik servisini ücretsiz bir şekilde karşılamaktadır.
Sistem, her öğrencinin önemli olduğunu ve özel yetenekleri olduğunu, önemli olan da bu yetenekleri bulup ortaya çıkartmak gerektiğine inanıyor ve bu durum “herkese ücretsiz ve eşit eğitim” temel prensiplerinin asla değişmediği gerçeğini ortaya koyuyor. Dil, din, ırk, cinsiyet, ekonomik durum, ikametgâh ayrımı gözetmeksizin her bireye eğitimde sağlanan fırsat eşitliğinin toplumsal tabakalar arasındaki gelir farklılıklarının azlığı ve elit tabakanın sınırlılığı nedeniyle Fin kültürünün homojen yapısının önemli etkisinin olduğunu belirtmekte fayda var.
*Finlandiya’da Din Eğitimi
Okul öncesinde ailelerin istek ve tercihine bırakılan din dersleri, Temel eğitim ve lise eğitiminde, zorunlu okutulan dersler arasında yer almakla birlikte, öğrencilerin din dersinden muaf olma hakları da bulunmaktadır. Ancak din dersinden muaf olan öğrenciler için öğretim programlarında bu derse alternatif olarak okutulan zorunlu Ahlak dersi yer almaktadır. Temel eğitimin ilk beş sınıfında din dersleri sınıf öğretmenleri tarafından verilirken ortaokul ve lise de ise branş öğretmenleri tarafından verilmektedir.
Fin toplumunda din, yalnız inanılan bir fenomen değil, aynı zamanda var olma sebebidir. Şöyle ki, Finlandiya’nın bağımsızlığında ve Fin kimliğini inşa etme sürecinde din esaslı bir faktör olarak görülmektedir. 20. yüzyılla birlikte endüstrileşme ve sekülerleşme Finlandiya’daki Protestan din algısında değişime yol açsa da dinin toplumdaki önemini ve yerini ortadan kaldıramamıştır. Dini değerlerin zayıfladığı bu dönemde bile din, iyi bir Fin vatandaşı oluşturmak için en önemli olgu olmaya devam etmiştir. 21. yüzyıla gelindiğinde dinden beklenen taleplerin çok da fazla değiştiğini söylemek mümkün değildir. İçinde daha demokratik, daha özgür, insan haklarına daha duyarlı ve sosyal konularda daha hassas idealleri taşıyan ve geçmişte olduğu gibi yeni yetişmekte olan nesiller için ulusal kimlik inşası ve vatandaşlık bilincinin oluşturulmasında dinin kilit taşı olma görevini üstlenmeye devam ettiğini söyleyebiliriz.
Finlandiya’da din eğitiminin Fin toplumu ve kültürü için önemli bir unsur olduğu, ulusal kimlik inşası ve vatandaşlık bilincinin oluşturulmasında kilit taşı görevini üstlendiği görülmektedir.
Adamlar yapmış be abii !
Günde 8 saat zorunlu ders, okul çıkışında etütler, hafta sonu kursları ve özel dersler, testler, deneme sınavları, yazılı yoklama sınavları, notlar,puanlar vs. ama bütün bunlara rağmen istenilen verimliliği alamadığımız eğitim sistemimiz. Öbür yandan günde ortalama 4 saat dersin olduğu, okulun ilk altı yılında asla not verilmediği bir eğitim sisteminde Ekonomik işbirliği ve kalkınma örgütü(OECD) tarafından üçer yıllık dönemler halinde 15 yaş grubundaki öğrencilerin kazanmış oldukları bilgi ve becerileri değerlendiren “Uluslararası Öğrenci değerlendirme programı” PISA projesinde başarı gösteren Finlandiya(2000-2003-2006 yılları PISA birinciliği).
Yapamadığımız herhangi bir şey için klasik, gelişmekte olan ülke insanı repliği ile “Adamlar yapmış be abi !” demeyeceğiz tabi ki. Nitekim herhangi iki şey arasında bir karşılaştırma yapılacaksa bu iki şeyin aynı düzlemde ve aynı sıklette olması gerekir. Finlandiya toplam nüfusu “Ankara” öğrenci nüfusu “Denizli” ilimizin nüfusuna denk olan bir ülke.
Finlandiya eğitim sistemini başarıya götüren ve Finlandiya’nın diğer ülkelere genel olarak model oluşturabileceği düşünülen ulusal rekabetçi üstünlükleri var elbet. Bu başarının Finlandiya’nın kendi sosyokültürel bağlamı içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Finlandiya büyük bir insan gücüne sahip olmadığı için az olan nüfusunun kalitesini yüksek tutmak zorunda. İnsan kaynağındaki rakamsal açığı ancak kaliteli eğitim almış insanlar yetiştirerek kapatıyorlar.
Son Söz
Finlandiya’da eğitim başlı başına bir “bilim” olarak değerlendiriliyor ve öğretmenlere ülkenin her köşesine medeniyet taşıyan kişi gözüyle bakılıyor.
“Bize bataklıklar, kayalar düştü. Oraları bir kültür ülkesine çevirdik.”
Tüm zorluklara, imkânsızlıklara elverişsiz doğa koşullarına rağmen bir halkın tek yürek olup verdiği topyekûn kalkınma mücadelesinin tek cümlelik özeti bu. Onların ne madenleri vardı ne de verimli toprakları; en büyük zenginlikleri okullarıydı. Bu okullarda çocuklarını çeliğe su verir gibi işlediler ve bataklılar ülkesinden bir kültür ülkesi meydana getirdiler; beyaz zambaklar ülkesi Finlandiya.
KAYNAKÇA
1-memurlar.net/haber/burcu gürses
2-kho.edu.tr/öğretmen etkililiği/Finlandiya modeli
3-dicle.edu.tr/finlandiyada eğitim ve öğretmen yetiştirme metodu
4-turkiyeegitim.com/Finlandiya eğitim modeli
5-academia.edu.tr/finlandiyada din eğitimi/yrd.doc.dr.mehmetbahcekapılı
6-grigoripetrov/akzambaklar ülkesi Finlandiya/arka kapak yazısı-çeviren engin altay
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
- DEVLET DAVA ADAMI YETİŞTİRMEZ1 Haziran 2021 Salı 21:02
- Mutlu Sıradanlık20 Mayıs 2020 Çarşamba 00:00
- Bu Terslikte Bir İş Var20 Mayıs 2020 Çarşamba 00:00
- BİN YIL SÜRECEK UTANÇ “TABULA RASA’YA POSTAL ÇİZMEK!”18 Nisan 2019 Perşembe 22:14
- Mü’minin Yitik Malı; İrfan18 Ekim 2018 Perşembe 08:34
- Hayy’ın Serüveni ve Eğitim Felsefesi Bağlamında Üç Sorun26 Mart 2018 Pazartesi 07:41
- Siyasal Bir Kurgu Olarak Eğitim ve Türkiyede Din Eğitimi20 Nisan 2017 Perşembe 06:47
- Beyaz Zambaklar Ülkesi Finlandiya24 Ocak 2017 Salı 10:31
- İSLAMCI MÜTEFEKKİR DEVLET ADAMI:SAİD HALİM PAŞA4 Eylül 2016 Pazar 10:14
- BİR EĞİTİM PROJESİ OLARAK BİLGİNİN İSLAMİLEŞTİRİLMESİ9 Mart 2016 Çarşamba 17:26
- Bilal KARAKURTSEZAİ KARAKOÇ VE DİRİLİŞ NESLİ
- Ziya TEPELİYAKAT VE GÖREV SORUMLULUĞUNUN BİLİNCİ
- Hülya AKCEBEGAZZE:KIYAMETİN PROVASI
- Bilal AKGÜLELEKLERDEN ELENECEKSİN
- Cevdet BALLIGERİ DÖN (DEPREMLE BERABER OLUŞAN EĞİTİMCİ GÖÇÜ ÜZERİNE)
- Ahmet BELLİBAŞ KARANLIK BİR GÜNDÜZE UYANIRKEN
- Ebubekir AytekinCUMHURİYET ÖNCESİ SOSYAL YARDIM KURULUŞLARI VE SOSYAL YARDIMLAŞMA
- Yakup ÇETİNKAYASEYYİD CEMÂLEDDİN AFGANÎ
- Akif AKMAN JÖN TÜRKLERDEN BUGÜNE ALGI YÖNETİMİ DERSLERİ
- Mehmet ÖZELPOST TRUTH (GERÇEKLİK SONRASI) ÇAĞDA FİLİSTİN SORUNUNU KONUŞMAK
- Sabri KELEPÇEKAHTA ÇAYINA
- Bilge ÇAĞLANMODERN EĞİTİMLE DEĞİŞEN DİNDARLIK
- Veli KARATAŞ “AKLA VEDA” AKL-I SELİME DAVET
- Mehmet ALTUNÜLKEMİZDEKİ EĞİTİMİN DÜNÜ BUGÜNÜ VE YARINI
İMSAK | GÜNEŞ | ÖĞLE | İKİNDİ | AKŞAM | YATSI |
04:22 | 05:44 | 11:45 | 14:58 | 17:34 | 18:49 |