Tercihin Psikolojik Temelleri / Köşe Yazısı - Bilal AKGÜL

Bilal AKGÜL
Tercihin Psikolojik Temelleri
İbni Haldun, Mukaddime adlı eserinde mağlupların psikolojisinden bahseder. Davranışlarından, düşünme şekillerinden, tepkilerinden… Mağlupların, galipleri değerlendirirken onlarda her zaman görünenin ötesinde bir meziyet, yetenek ve istidat olduğuna inandıklarını dile getirir.
Mağluba göre, yenilginin nedeni sadece “karşı tarafın” maddi üstünlüğü ve gücü ile ifade edilecek bir durum değildir. Maddi üstünlüğün etkisinin yanında mağlupta oluşan yenilgi travmasının boyutu hakkında da önemli veriler sunar. Ona göre mağlup, yeme içmeden giyim kuşama yaptığı tercihlere, kurduğu cümlelere kadar kişilere ve toplumlara rengini veren nerede ise hayatın her ayrıntısında galibi taklit etmeye, ona özenmeye, kendi kültürüne, medeniyetine ve hayat tecrübesine ise aşağılayıcı bir gözle bakmaya neden olan davranışlarda bulunur.
Yine bu rahatsızlığın olaylarla ilgili tahlilde bulunurken ya da tercihte bulunması gerektiğinde soruna bütünsel bir yaklaşım geliştirmekte problem yaşadığını, çoğu kez bütünden kopuk küçük ayrıntıları veya parçaları çözüm çabalarının merkezine koyduğunu görmekteyiz. Asıl odaktan dikkati kayan kişi ve toplumların hakikate ulaşma serüveni zor ve meşakkatlidir.
Parçacı yaklaşımın ise hakikate ulaşmanın (ya da bütünü anlamanın) önündeki en önemli sorunlardan biri olduğu kanaatindeyim. Bu yaklaşım öyle bir kısır döngü yaratır ki mağlup, yenilgisinin asıl faktörlerini fark edip çözüm üzerine kafa yormak yerine, galibin meziyetlerini sayıp duran bir papağan konumuna düşer adeta…
***
Batı, fiili sömürgeleştirmenin sürdürülebilirliği hakkında olumsuz bir kanaate ulaştığı anda kendi medeniyet anlayışını “yerelde” sürdürebilecek kişilerin arayışına girdi. Öyleki adı-sanı yerel görünmekle birlikte zihni, hayat felsefesi Batı’nın güdümünde olan bir kitlenin oluşmasına, bu kitlenin toplum içinde hatırı sayılır bir “düzeye” ulaşmasına ön ayak olduğunu görmekteyiz.
Bunlara Batı’nın içimizdeki Truva Atları demek abartı olmazsa gerek. Yerel motifler ve renklerle bezenmiş, yerel kültürün sloganlarına ve sembollerine vakıf sömürgecilerin ileri kolları… Şekilsel olarak yerel, öz olarak, asıl olarak, hayata bakış felsefesi olarak Batılı…
***
Bugün Doğu’nun Batı medeniyetine bakışında son yüzyılda yaşadığı yenilgilerin, uğradığı kayıpların toplumun belli bir kesiminde bahsi geçen travmanın izlerine rastlamak mümkündür. Stockholm Sendromunun farklı bir versiyonu olan yenilgi travmasına…
Yazımızı Daryus Şayegan’dan bir alıntı ile bitirelim:
"Batılılaşma, pek çok kez söylediğimiz gibi, Batı uygarlığının gerçek niteliğinden habersiz olmaktır. Bu bilgisizlik, durumun dış yüzünü özüyle karıştırmamıza, Batı uygarlığının görünümlerini onun teknolojik ürünlerinin şaşırtıcı kullanışlılığıyla sınırlamamıza ve bu ilerlemenin ardında cereyan eden düşünceden gafil olmamıza neden olmaktadır.
Bu gaflet ve bu uygarlığın itici düşüncesini o düşüncenin pratiğinden ayırd etmemek, bizi deneyimimizin sadece uygulamalı bilimlerin kullanımı çerçevesinde gerçekleşmesine ve sözkonusu bilimlerin kaynağına yol bulamayışımıza neden olmaktadır.
Bu müthiş çarkı döndüren kaynakla irtibat kurmamız mümkün değildir. Çünkü onun ortaya çıkışına yol açan değişimde bizim payımız yoktur. Biz onunla karşılaştığımızda bu büyük çark çoktan harekete geçmiş ve bizi de dişlilerinin arasına almıştı. Batı düşüncesinin itici kaynağına yol bulamayış hayranlığa yol açar, bu hayranlık da zihinsel felce. Zihinsel felc de yaratıcı güçlerimizi her alanda durdurarak düşünce yolumuzu tıkar. Bu düşünce çıkmazı, düşüncenin muhtemelen kendisine açık olan iki yolda da yani Batı düşüncesinin itici gücü ve ulusal hatıranın kaynağıyla bağlantı yolunda seyretmesine izin vermez. Batı düşünce dairesine yol bulmaktaki aczimiz, ulusal hatıramıza sırt çevirmemiz ve o mirasa yabancılaşmamız, kelimenin tam anlamıyla ne İsa'ya ne de Musa'ya yaranmamıza yol açar." (Batı Karşısında Asya, Daryus Şayegan)
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
- Yusuf Olanın Nasibi15 Şubat 2019 Cuma 21:33
- Malik bin Nebi ve İslam Dünyasının Yeniden Uyanışı5 Şubat 2019 Salı 23:09
- İstikametin Teminatı2 Şubat 2019 Cumartesi 23:08
- Sebat ve Kararlılık28 Ocak 2019 Pazartesi 23:39
- Siyaset ve Ahlak21 Ocak 2019 Pazartesi 11:45
- Akif'in Okumasına Dair13 Ocak 2019 Pazar 22:37
- İkbal’de Benlik Eğitimi7 Ocak 2019 Pazartesi 23:08
- Vefa ve Dostluk Üzerine30 Aralık 2018 Pazar 09:02
- Eğitim ve Fikri Sömürgeleşme24 Aralık 2018 Pazartesi 23:07
- İbn Hazm ile Sevme ve Sevgiye Dair20 Kasım 2018 Salı 21:57
- Cevdet BALLIİnsan-ı Kamil ve Özellikleri
- Emrah KAROkul Bize Ne Öğretir?
- Bilal AKGÜL Yusuf Olanın Nasibi
- Zeynep DURDUKOCASünneti Anlamada Yöntem*
- Ömer MAÇİNRuhun Maslahatları ya da Ruh Sağlığının Korunması
- Zeynep TEPEÇağdaş İslam Düşüncesi Eserlerinden Biri “Kur'an Okulu”
- İsmet TANRIVERDİİslami Düşüncede Sorunlar ve Yeni Arayışlar
- Sümeyye PAMUKHamidullah Hoca ile İslam Müesseselerine Giriş
- Asiye BALLITesettür Ediyoruz
- Esma BOZKURTİzutsu’da Kur’an Kavramlarını Anlama Yöntemi
- Muhsine KOÇİmam Gazali ve Dalaletten Hidayete
- Salih ESKİTAŞAyağa Kalk -Yola Revan Ol
- Hülya AKCEBEBismil Vedud
- Hasan UYARFeridüddin-i Attar
- İsmail IŞIKAdil Şahitler Olmak - Adaletli Olmak da İbadettir
- Osman DAĞCabir bin Hayyan’ın İlmi Kişiliği ve Çalışmaları
- Nevzat GÜZEL2023 Eğitim Vizyon Belgesine Genel Bakış
- Yusuf YAVUZYILMAZCumhuriyet Modernleşmesi, Toplumsal Değişim ve Dil
- Ahmet BELLİBAŞCebrail’in Kanadından Yüreğimize Doğan İlhamlar
- Ahmet ÖZBEKİlim ve Akıl Zenginlik Getirir (mi)?
- Mehmet Suat DİLEKMü’minin Yitik Malı; İrfan
- Melek BELLİBAŞFıtrat Üzere Çocuk Eğitimi
- Ziya TEPEİkbal ‘in Hayatı ve Düşüncesinde Maneviyat
- BAŞYAZIMedeniyetlerin Var Olma Süreci ve İrfan Eğitimi
- Fuat YILANCIŞARK'IN DEHASI BATI'NIN AVİCENNA'SI: İBNİ SİNA
- Esma BULUTSüyümbike/Süyün Bike
- Habip ASLANAhmedi Hânî ’Nin Şaheseri
- Ayşe YETKİNASRIMIZIN ASİYE’Sİ: ZEYNEB EL GAZALİ
- Hacı OCAKANI
- Ümmü Gülsüm ORZANBabasının Annesi Hz. Fatıma
- Mehmet ORMANSırat’ta Bir Genç Araf’ta Kalır Mı?
- M.Nurullah DEMİRÇocuk Eğitiminde Doğru Bildiğimiz Yanlışlar
- Ömer DEMİRİmam Hatip ve İlahiyatların Misyonu
- İrfan ÇELENKAmerika Birleşik Devletlerinin Eğitim Sistemi
- Mehmet Ali ÇETİNAlmanya da Eğitim Sistemi
- Mehmet EKENBilge Kral ve Eğitim
- Rukiye ÇINARTutarlılık, Adalet Ve Saygı Eğitiminde Anne Baba Davranışları
- İsmail ÖNERMEDENİYET HAVZALARIMIZIN SON DÖNEM BUNALIMLARI
- Asım KABAKİMAM HATİPLER BİZİM NEYİMİZ OLUYOR?
- İsmail ULUÇAYİSMAİL R. FARUKİ’NİN “TEVHİD” KİTABI ÜZERİNE
- Ali YILDIZİLİMDE NİYET VE İLME SAYGI
- Hekim ALANTalimü’l Müteallim Kitabı Çerçevesinde İlim Öğrenmenin Faziletleri
- Aslan Nihat ÖZBEYBİR AYDINLA AYDINLANMA
- Ömer LEKESİZÖmer Lekesiz:Okumadan Muaf Olmak
- Hayrettin KARAMANİmam Hatip Okullarının İkmali İçin
- Yusuf KAPLANZihniyet Devrimi ve Maarif Devrimi Olmadan Aslâ!
- Enver YILANLIİHVANI MÜSLİMİN HAREKETİ ÜZERİNE
- Bilge ÇAĞLANMODERN EĞİTİMLE DEĞİŞEN DİNDARLIK
- Hadi HANRAHMETLİYİ NASIL BİLİRSİNİZ?
- Yalçın ÇETİNKAYASAZ VE SÖZ MECLİSİ
- Kemal SAYARKalb-i Selim
- Gökhan ÖZCANPARDON!
- Zehra Ç. TÜRKMENPEYGAMBER ÖRNEKLİĞİNDE İSLAM’DA ÇOCUK EĞİTİMİ
- Rasim ÖZDENÖRENZAMANINI KOLLAYAN SABIR
- Ali ŞERİATİÇölün Çehresi, Ilgın ve Söğüt
- Erol GÖKA‘İRADE’ DERKEN…
- Akif EMRETEMEL METİNLERDEN YOKSUN ÜNİVERSİTE
- Mevlüt UYANIKYeni Bir İslam Medeniyeti Tasavvuru İçin Hoca Ahmed Yesevi Ve Yönteminin Önemi
- Lütfü BAŞLİRİSÂLE-İ NÛR'DA TEVHİD EĞİTİMİ
- Selahaddin EŞ ÇAKIRGİLMURSİ; MÜSLÜMANLARIN YÜZAKI
- İ. HALİL TÜNÇMENYİTİRDİĞİMİZ MEDENİYETİN İZİNDE BİR EĞİTİM SİSTEMİNE DOĞRU
İMSAK | GÜNEŞ | ÖĞLE | İKİNDİ | AKŞAM | YATSI |
04:22 | 05:44 | 11:45 | 14:58 | 17:34 | 18:49 |