İRAN İSLAM DEVRİMİ VE EĞİTİM / Köşe Yazısı - İsmail ULUÇAY

11.10.2015 16:54:08
İsmail ULUÇAY

İsmail ULUÇAY

İran İslam Devrimi ve Eğitim
Bir zamanlar Batılı olma yolunda emin adımlarla ilerlemekteydi İran; Fars’ı Fars yapan tüm değerleri inkar ederek ve hakir görerek. Şah Rıza Pehlevi’den de öncesinden bahsediyorum.
Hikaye aslında 19.yy’ın ilk çeyreğinde Rus işgaliyle başlar. İşgal edilmek çok ağırına giden dönemin Şah’ı emir verir ve ordu Avrupai tarzda modernize edilir. İşte bu dirsek temasından sonra başa gelen her Şah, Avrupa’ya biraz daha yaklaştırır Fars ülkesini. Yabancı okulların mantar misali türemesi, Avrupa’ya öğrenci gönderilmesi, Avrupa’dan “alim” ithal edilmesi…
Aslında hikaye oldukça bilindiktir. Hikaye’nin daha da aşina olduğumuz tarafı, Ahmet Şah’ı devirerek başa gelen Şah Rıza Pehlevi dönemidir. Jön Farslar yönetimi tamamen ele geçirir. Ülkenin kurtuluşunu “Bilimi, sanatı, örf-adet ve geleneğiyle tam olarak Avrupalılaşmak”  doktrininde bulan Jön Farslar ilk olarak din kurumunu itibarsızlaştırmakla işe koyulurlar. Dini eğitim verilen kurumlar lağvedilir ve öğrenciler modern eğitim kurumlarına teslim edilir. Kur’an-ı Kerim müfredattan çıkartılır. Artık kız öğrencilerle erkek öğrenciler bir sınıfta eğitim görecektir. Kızların peçe takmaları yasaktır. Böylelikle Eğitim’de Vahdet yasası yürürlüğe konmuş olur.
Bu tanıdık hikayede Pehlevi’nin ihmal ettiği birşey kendisinin olmasa da oğlunun saltanatının sonunu getirecektir: Harf İnkılabı.
1979 yılında Muhammed Rıza Pehlevi, Humeyni tarafından İslam Devrimi’yle  devrilir. Artık Fars ülkesi İslam Cumhuriyeti’yle yönetilecektir. Zeki bir devrimci olan Humeyni, devrimi koruyacak olan hamleyi yapar ve eğitimi İslamileştirir. Eğitimde Tevhid yasası yürürlükten kaldırılır. Ders kitaplarından İslami olmayan ögeler çıkartılır.
Oluşturulan yeni eğitim sisteminin ayrıntıları şunlardır: Anaokulu 1 yıldır. 5 yaşındaki çocukların devam ettiği anaokulu, ilkokula hazırlık niteliğindedir ve üst kademeye geçmek için çocuklar herhangi bir sınavı geçmek zorunda değildirler. İlkokul ise 6 yaşında başlar ve 5 yıl sürer. Öğrenciler bir üst sınıfa geçmek için her yıl sınava tabi tutulurlar. Ortaokula geçmek için ise yurt genelinde bir sınava girilir. Ortaokulun eğitim süresi 3 yıldır. Bu kademede çocukların ilgileri, eğilimleri, yetenekleri belirlenir ve öğrencinin mesleki eğitime veya akademik eğitime devam edeceğine karar verilir. Ortaokulun bitiminde çocuklar bir üst kademeye geçmek için bir sınava tabi tutulurlar. Lise kademesinde öğrenciler, teknik eğitime veya akademik eğitime devam etme konusunda bir seçim yapmak zorundadırlar ve lise eğitimi 4 yıldır. Teknik eğitimle, iş kollarına kalifiye eleman yetiştirilir. Akademik eğitim ise üniversitelerde devam eder. Üniversiteler ise Havza ve Üniversite olmak üzere iki kola ayrılır. Havza Velayet-i Fakih kurumuna din adamı yetiştirir. Bu kurum (Velayet-i Fakih), devletin her türlü politikası üzerinde söz sahibi olan, fetva verme yetkisine sahip, devletten bağımsız bir kurumdur. Havza bitiren bir öğrenci, normal üniversitede yüksek lisans yapıp, üniversite bünyesinde de çalışabilir.
Aslında şekil olarak İran  eğitim sistemi, tarihi ve bugünüyle Türkiye eğitim sistemini andırmaktadır fakat bugünkü sistem üzerinde en büyük eksikliğimiz, ahlaki eğitimin İran’a nazaran ülkemizde fazlaca ihmal edilmesidir. İran’da din dersini geçemeyen bir öğrenci sınıfı geçememektedir. Başka bir eksiğimizde sistematik olarak itibarsızlaştırılmış olan “din” kurumunun hala itibarı teslim edilmemiştir. Örneğin, hala en zeki çocuklarımız Fen Liselerini tercih ederken vasat ve altı durumda olan öğrencilerimiz imam hatipleri tercih etmektedir. Aslında ahlaki eğitim de din kurumundan geçer. İnsanın vicdanına etki edebilecek en sağlam etmen din değil midir?

İsmail Uluçay
KAYNAKÇA:
“İran Eğitim Sitemi: Bir Değerlendirme”, Parvin Nadim
http://www.egitim.aku.edu.tr/iran.ppt
http://www.islamdusuncesi.net/iranda-egitimin-dunu-ve-bugunu-86h.htm
http://www.bilgesam.org/incele/1138/-iran-egitim-sistemi-ve-turkiye-iran-egitim-isbirligine-etkileri/#.VhojQvntmko

 

 

Bu yazı toplam 4687 defa okunmuştur
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
Yazarın Diğer Yazıları

İMSAKGÜNEŞÖĞLEİKİNDİAKŞAMYATSI
04:2205:4411:4514:5817:3418:49

Tüm Hakları Saklıdır © 2013 Eğitimle Diriliş | Sitede yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlara aittir. Kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.