Modern Zamanlarda Yaln覺zl覺k
T羹m zamanlar覺n 癟ok bilinmeyenli denklemi olan insan覺n bilinmezliini, gizemini, Carrel’in vurgusuyla ‘me癟hull羹羹n羹’ bilmek, bir hayat覺n s覺n覺rlar覺n覺 癟ok癟a aan bir durumdur.
‘lemin i癟inde lem’ tasavvurunu merkeze alan yakla覺mda bu gizem ve me癟hull羹k t羹m zamanlar覺n bilinmezi olarak kabul g繹recek, oluan tasavvurun merkezine “bilinmezlik” yerleecektir.
lemde mukim olma vazifesi verilen insan覺n bulunduu muhiti ihya etmesi, erdem 羹zere ina 癟abas覺 vazifesinin olmazsa olmaz覺, sorumluluunun ana eksenini oluturmaktad覺r.
Bu d羹羹nce, insan覺 “tan覺mlama” 癟al覺malar覺n覺n bir 繹m羹r boyunca devam覺n覺 elzem k覺lmaktad覺r. 襤hya, ancak tan覺ma ve fark覺na varmaya y繹nelik g繹sterilen 癟aba ile bir anlam kazan覺r, bir deer ihtiva eder.
Tabi tan覺mlama s羹recinin beraberinde tahrifi de getirebilecei, yanl覺 tariflerin yap覺lan tehislerin s覺hhatini olumsuz y繹nde etkileyeceinin de alt覺n覺 癟izmek gerekir. Bug羹n 繹zelde Bat覺’n覺n insan bilimleri ile ilgili ortaya koyduu tan覺mlar ve oluturduu bilimsel 癟er癟evenin, nerede ise t羹m toplum kesimlerinin fikir birliinde olduu 癟覺kmazlar覺n, bunal覺mlar覺n, y覺k覺c覺l覺覺n ana m羹sebbibi olduu vakidir.
Rollo May kendi kendisine “Yirminci y羹zy覺l insan覺n覺n temel sorunu nedir?” diye sorar ve cevap verir: ”Boluk”. 襤nsanlar neyi istediklerini ve neyi hissettiklerini bilmemektedirler.”(1)
Bat覺 toplumlar覺n覺n yirminci y羹zy覺l覺n balar覺nda yaad覺覺 sorunlar覺n bug羹n 襤slam d羹nyas覺n覺 sar覺p kuatt覺覺n覺 s繹ylemek abart覺 olmazsa gerektir.
Kemal Sayar’覺n vurgusu ile “ geleneksel toplum yap覺s覺 insanlara bir aidiyet hissi, bilinme ve tan覺nma imtiyaz覺, zor zamanlarda destek, dayan覺ma ve anlam sal覺yordu. Daha duraan ve kararl覺 eski toplumlar覺n yerini g羹n羹m羹z羹n h覺za ayarl覺 risk toplumunun almas覺, insanlar覺 bir ‘karakter a覺nmas覺’ sorunuyla kar覺 kar覺ya b覺rakmaktad覺r. Richard Sennett ‘in deyiiyle, bu durum samimi, derin ve sadakate dayal覺 insan ilikilerinin kaybolarak g羹n羹birlik 癟覺karlar覺n 繹ne 癟覺kt覺覺 bir s覺lamay覺 temsil eder.”(2)
Teknolojik imk璽nlar覺n getirdii kolayl覺k ve kolayc覺l覺覺n toplumun geleneksel dokusunu ciddi manada tahrif etmeye balad覺覺n覺, bunun 繹ncelikle davran覺lar覺 ekillendirdiini, akabinde d羹羹nceleri ekillendirecei a癟覺kt覺r. Davran覺 aamas覺nda olan bir eylem eninden sonunda d羹羹nceyi deitirecektir.
Y羹zy覺llar覺n geleneklerinin ve toplumsal yap覺s覺n覺n 癟ok boyutlu arka plan覺nda bir a覺nma, yozlama ve yabanc覺lama ile kar覺 kar覺ya olduu g繹r羹l羹yor.
Toplumsal dayan覺man覺n 癟imentosu olan sosyal m羹nasebetlerin yerini sanal muhabbetlere b覺rakmaya balad覺覺n覺, art覺k taziyelerin sanaldan iletildiini, hastalara sanaldan ifa dilendiini g繹rmek 癟ok katmanl覺 bir bilinmez olan insan覺n yar覺nla ilgili olas覺 davran覺 ekilleri hakk覺nda 繹n bilgi sunduu kanaatindeyim.
Birka癟 kua覺m覺z aras覺nda gerek iletiimin nitelii gerekse nicelii konusunda 癟ok ciddi bir mahiyet fark覺n覺n olduunu g繹rmek, insan覺n me癟hull羹羹n羹n, gizeminin daha da artmas覺na etkide bulunmaktad覺r.
Kemal Sayar, toplumun bireyleri aras覺ndaki g羹ven ba覺n覺n mevcut gidiat 羹zerinde belirleyici bir etkiye sahip olduunu dile getirir. Sayar’a g繹re: “Kii ancak 繹tekine emniyet etmekle yaln覺zl覺a tahamm羹l edebilir; 繹tekinin daima verici ve kabul edici iyi bir anne imgesi halinde bilin癟d覺覺na nakedildii kiiler, yaln覺zl覺a tahamm羹l kapasiteleri en y羹ksek kiilerdir”(3). Uzun bir s羹re baz覺 insan bilimlerinin ortaya koyduu 癟繹z羹m 繹nerilerine 襤slam d羹nyas覺n覺n mesafeli durmas覺n覺n bir nedeni Sayar’覺n bahsettii emniyet duygusunun g羹癟l羹, oluan anne imgesinin bilin癟d覺覺na h璽kim olmas覺na balanabilir. Psikoloji ve rehberlik alanlar覺na ilginin artmas覺n覺n “sanal ilikilerin” reva癟 bulduu bir zamana tekab羹l etmesi tesad羹f olmazsa gerektir.
襤slam k羹lt羹r羹nde tefekk羹re, itik璽fa verilen 繹nemin zay覺flamas覺n覺n baz覺 sorunlar覺m覺z覺n dalbudak salmas覺nda etkili olduu, ge癟mi birikimden yeterince istifade etmemenin baz覺 sorunlar覺m覺z覺 tetikledii, yaralar覺n a癟覺lmas覺na neden olduu kanaatindeyim.
Konumama orucunun olduu bir medeniyetin m羹ntesipleri iken bizler kendi kavramlar覺m覺zdan uzak bir ekilde, sorun alan覺na g繹re bazen Bat覺’n覺n bazen Dou’nun gizemini, esrar覺n覺 sorunlar覺m覺z覺n 癟繹z羹m alternatifi olarak g繹rebilmekteyiz.
H覺z覺n olmad覺覺, sessizlik ve yaln覺zl覺覺 iliklerimize kadar yaayaca覺m覺z mek璽nlara ve zamanlara ihtiyac覺m覺z var. Sayar’覺n vurgulad覺覺 羹zere sessizlik, iletiimde kelimelerin g繹lgede b覺rakt覺覺 yeri ikame eder. Kelimelerin duygusal y羹k羹n羹 y羹klenemedii anlar, haller, yaant覺lar sessizlikle en g羹zel ifadesini bulur.(4)
Biraz sessizlik ve yaln覺zl覺k ruhumuza iyi gelecektir.
Dipnot:
1-Kemal Sayar, Ruhun Labirentleri, Tima Yay覺nlar覺, Kas覺m 2013 襤stanbul, sh.13
2-Kemal Sayar, age, sh.108
3- Kemal Sayar, age, sh.78
4- Kemal Sayar, age, sh.78
Not: Bu yaz覺 Rehberlik At繹lyesinde 18. 02.2018 Pazar g羹n羹 yap覺lan sunumun metnidir.
