Karıncalara Yem Olacak Bir Tohumu
Kasırgalara Kafa Tutan Bir Meşeye Dönüştürmek
“Kaderimi tayin eden bir başka kitap da
İbrahim Ethem’in [tercüme ettiği] “Terbiye-i İrade” başlıklı eseridir.
Disiplin içinde çalışmayı bu kitaptan öğrendim.” Cemil Meriç
1859 yılında Fransa’da dünyaya gelen Payot’un eğitimi ve akademik kariyeri hakkında pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Aix-Marseille Üniversitesi’nde rektörlük yapmıştır. Mesleği yazarlıktır. Hayatı boyunca birçok esere imza atmıştır. Sanatsal alanda birçok başarı elde etmiş olan Jules Payot, hem kendi toplumunda hem de dünyada tanınan ve sevilen bir yazar olmuştur. Payot, 1939 yılında Fransa’da hayatını kaybetmiştir.
İrade Terbiyesi kitabı, her yaş grubunun okumasında faydalı bulduğumuz bir eseri. Dilinin yalınlığının yanında, ele aldığı meselelerin günlük hayatta karşılığının olması, kitabın etkililiğini arttırmakta, daha geniş bir okur kitlesine ulaşmasına katkıda bulunmaktadır.
Payot’un şu düşüncelerine kulak verelim derim:
Uyku: İrade üzerinde etkili olan bir husus uykudur. Sabah uyuklamalarını takip eden uyku iradeyi resmen eritir. İstisnasız olarak koyabileceğimiz bir kural olarak genç biri için fazladan yatakta kalınan bir iki saatlik bir uyku feci hatadır. Bana saat kaçta kalktığını söyle, sanan ne kadar erdemli olduğunu söyleyeyim. Zihin çabuk açılır, uyuşukluk aslında istektedir, zihinde değil.
Tefekkür: Derin tefekkür, başağı döverek buğdayın düşmesini sağlamak gibidir. Keramet uzun soluklu sabrın neticesinde gelmiştir. Newton, yerçekimi kanununu sürekli düşündüğü için bulmuştur. Geziler tefekkür üzerinde etkilidir, gezintiler esnasında insanın aklına birçok fikir gelir.
Yorgunluk: Çalışmaktan kaynaklandığı düşünülen yorgunluk, doğrusu aşırı hazlardan, endişelerden, egoist fikirlerden, yanlış metottan kaynaklanır. Sabah içilen bir fincan kahve çalışanların sabah halsizliğini alır ve zihinsel canlılık verir. Elbette abartmadan, derhal işe koyulmak kaydıyla bir miktar tüketmekte sakınca yoktur.
Hedefe Odaklanmak: Ertesi gün yapacağım işleri uyumadan önce gözden geçirmezsem tabi ki sabahın “Ne yapacaktım” ile geçecektir. Net ve kesin ifadelerle hedefimiz “Yarın Kant’ın Saf Akıl kitabının şu paragrafını okuyup, okuduğum bölümün özetini çıkaracağım” şeklinde olmalıdır.
Darwin’in kafası karışmasın diye hedefine uygun olmayan her şeyden uzak durduğu, düşüncelerini otuz yıl boyunca içinde besleyip büyüttüğü bir organizma gibi oluşturduğu bilinmelidir. Başarının sırrı amacımıza hizmet edecek güçleri bir araya toplamak ve hedefimiz için faydalı olan her şeyden istifade edebilmektir. Sadece tembel hayattan değil aynı zamanda aklın bomboş, atıl kalmasından, içimizi kemiren, saçma işlere teslim olan aklımızın düştüğü durumdan da nefret etmek ve faydasız işlerin olduğu ortamlardan da uzak durmak gerekir.
Büyük Üstatlar: Doğrusu yaşayanlara nispeten daha fazla destek alabileceğimiz ölüler var. İşin gerçeği hayatı canlılardan daha iyi aktarabilen ölüler mevcut. Büyük şahsiyetler ordusu “Bizim doğru bir şekilde mücadele etmemize yardımcı olur. “Yüzyılların en önemli kişileri” eğitimimize büyük katkılar sağlar.
İrade: İrademize hâkim olmanın, onu güçlendirmenin yolu, kendimize günlük vazifeler belirlemekten geçer. Bu sayede günde birkaç sarf edilen çabayı alışkanlık haline getirmekle nerelere ulaşabileceğimizi tahmin bile edemezsiniz. Oysa coşkulu gençliğin içgüdüsü zihnen çalışmayı keyifsiz, renksiz görmeye eğilimlidir. Başarmak için işine saygı duyman gerekir. Bakarsan bağ olur ve büyür. Psikoloji kurallarını da düzgün bir biçimde kullanırsanız, sapasağlam bir karara dönüşür. Böylece karıncalara yem olacak bir tohum kasırgalara kafa tutan bir meşeye dönüşebilir.
İrade Terbiyesi kitabı, okul başarısından iş yaşamına, toplumsal ıslah çalışmalarından sağlıklı toplumsal ilişkilere kadar birçok alanda fikir ve kanaat sahibi olmamıza katkıda bulunacak bir muhtevaya sahiptir. Bundan dolayı özellikle gençlerin sürekli el altında tutmaları gereken bir kitaptır. Koronavirüsün gündemimizi önemli oranda işgal ettiği bugünlerde iradeyi güçlendirecek bu ve benzeri kitapların okunması, beden sağlığı ile alınacak önlemlerin elzemliliği kadar ruh sağlığının yerinde olmasının da kriz anlarını yönetmede önemli bir katkısının olacağını düşünüyorum.
Yazıyı kitapla ilgili Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil ’in (Gençlerle Başbaşa) sözleri bitirmek istiyorum: “Mösyö Girard bize bir kitap tavsiye etti ve mutlaka önermemizi istedi. Bu, Aix-Marseille Üniversitesi rektörü meşhur terbiyeci ve ahlakçı Jules Payot’un “İrade Terbiyesi” adlı kitabı idi. Ertesi gün şehre inerek kitabı aldım. İhtiyar bir meşenin dibine oturarak İrade Terbiyesi’ni okumaya koyuldum. Okudukça içimde tahassür ve nedametle karışık müphem bir acı duymaya başladım. Kendi kendime, ah bu kitap on sekiz yirmi yaşlarındayken elime geçmeliydi diyor ve geciktiğim için üzülüyordum.”
