İnsan-ı Kamil ve Özellikleri
Cevdet BALLI
İnsan-ı Kamil ve Özellikleri
İnsan-ı kâmil, Allah’ın rızasını esas alan, hayatını ona göre düzenleyen takva sahibi kimse demektir. Tasavvufî yönden bu kavrama yüklenen manalar ne olursa olsun, netice itibariyle -Allah’ın emir ve yasaklarından ibaret olan- takva ölçüsü esastır. İnsan-ı kâmil, “Ben insanları ve cinleri bana kulluk etsinler diye yarattım” (Zariyat-56) ayetinin gereğini tüm yaşamına yansıtan kişidir.
“İnsan-ı kâmil” kavramı ilk devir sûfîlerinde hemen hiç rastlanmayan bir kavramdır. Ancak Hallac-ı Mansûr (ö.309/921): “Allah Âdem’i kendi sûretinde yarattı.” hadisinden yola çıkarak Allah’ın kendi nefsinde, kendisi için tecellî ettiğini söylemiştir. Bu tecellî ile Allah, kendi isim ve sıfatlarının hepsini ihâta eden sûret vücûda getirmiştir. Hallac’ın bu anlayışı, daha sonra İbn Arabî (ö.638/1240)’nin “insan-ı kâmil” düşüncesine zemin hazırlamıştır.
İnsan-ı kâmil, Hz. Muhammed’(s.a.v) dir. İnsan-ı kâmil, varlığın ve hilkatin gayesidir. Zira ilâhî irâde ancak onun vasıtasıyla tahakkuk edebilir.
Azizüddin Nesefî, “İnsan-ı kâmil’i şerîat, tarîkat ve hakîkatte tam olan insandır, diye târif eder ve bunu şöyle açıklar: “Kâmil insan, iyi söz, iyi hareket, iyi ahlak ve iyi bilgide tam olandır. Bu dört şeyi kemale erdiren kemale ulaşmış sayılır.
İnsan-ı kâmil olmak, Allah’ı önce esma ve sıfatlarıyla tanımak, ardından O’nun sayısız nîmet ve ihsanlarını görüp sevmektir. Bu sevgi sebebiyle O’na îkan ve ihsan duygusuyla bağlanıp görüyormuş gibi kulluk etmek, O’na güvenmek ve teslim olmaktır. O’ndan gelecek her şeye rıza göstermektir. Emirlerine boyun eğmektir. Ve daima şükretmektir.
Kamil insan;
Diğer insanları kendinden üstün görür ve bütün insanlara karşı hüsnü zan besler. Herkes ile güzel geçinir, insanların kusurlarını örter ve kendine karşı kötü muamele yapanları affeder.
Kendisine verilen hayat sermayesini en doğru şekilde kullanır. Rahatlık peşinde koşmaz, gelecek ve rızık koruksuyla hayatı kendine zehir etmez. Dünya malına meyletmez ve malını Allah yolunda harcamaya gayret gösterir. Çünkü kâmil insan, “Sevdiğiniz şeylerden harcamadıkça iyi’ye eremezsiniz. Her ne harcarsanız Allah hakkıyla bilir"(Al-i İmran-92) ayetini yaşamının temel prensibi yapmıştır.
İbadetlerinde ihlas vardır. Riyadan uzaktırlar. Riyayı bir tür zehir olarak, ihlası da panzehir olarak görürler. İhlasa ulaşmak için kişiyi riyakârlığa sevk eden övülme tutkusu, yerilme kaygısı, rızık korkusu, mevki, makam ve aşırı mal tutkusu gibi zararlı huyları yoktur.
Kötü insanları kendisinden uzaklaştırır, iyilerle dost olur. Çünkü iyi insanların iyilikleri ve güzel ahlakları insanın kalbine tesir eder. Çevresine verdiği zararları görmezden gelip sadece yakınında olanlara güler yüz gösterdiği için ahlakı çöküntüye uğramış kimselerle dostluk kurmak şüphesiz kar yerine zarar doğurur.
Kanaat sahibidirler. Kanaat, Allah’ın takdir ettiğine razı olmak, ihtiyaçları yeterli ölçüde karşılayabilecek maddi imkânlarla yetinmek ve başkalarına haset etmeden ihtirası ortadan kaldırmaktır. Kamil insan bilir ki; Dünya hayatında ferah yaşamanın şartı kanaat sahibi olmak, yani elindeki ile yetinmektir. Zira kanaat eden kimse; rahat eder, saadete kavuşur, huzur bulur. Kanaat bir hazinedir, şükrederek eldeki ile yetinmektir.
Bu yüzden hırs sahibi değillerdir. Çünkü hırsın insana zarar verdiğini bilirler. Çünkü hırs şükürsüzlüktür, mutsuzluktur ve ümitsizliktir.
“Akıllı kimse, nefsini hesaba çekerek ölümünden sonrası için amel edendir. Ahmak kimse ise, nefsinin hevasına tabi olup Allah’tan af ve merhamet bekleyendir” hadisi şerifini hayatının temel prensibi haline getiren ve ölmeden önce ölen insandır kâmil insan. Kendini hep eksik görüp ibadetlerini gün be gün artırır. Ve daima daha iyisini yapmaya gayret eder.
Yumuşak huyludurlar, kızgınlık ve gazap halindeyken, nefsine hâkim olup, muhatabına nezaketle davranır. Yani hilm sahibidirler. Hilm sahibi insan ileriyi görür, acele hareket etmez, tecrübelerine dayanarak hadiseleri sabırla göğüsler. Kendisine yapılan kötülüğe karşılık intikam hissine kapılmadan sabır ve müsamaha ile karşılık verir.
Hikmet ehlidir kâmil insan. Hikmet ve manayı aramak kâmil insanın temel vasıflarındandır ve hikmetli davranmayı kendine ahlak edinmiştir. Onun bütün düşünce ve davranışlarında hikmetin incelikleri görülür; tavır ve hareketlerinde olgunluk fark edilir.
Sonuç olarak kâmil insan Allah’ın emirlerini hakkıyla yerine getiren cennet yolcusudur. O her daim Allah’ı anar, durur. Allah’ın insan için çizdiği sınırları aşmamaya riayet eder, helal kazanır ve helal yer. Kısacası o Allah’ın razı olduğu mümin bir kuldur.
KAYNAKÇA:1- Sırlar Denizi- Molla Cami
2- http://hasankamilyilmaz.com/tasavvufta-insan-ve-insan-i-kamil.html
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
- GERİ DÖN (DEPREMLE BERABER OLUŞAN EĞİTİMCİ GÖÇÜ ÜZERİNE)7 Kasım 2023 Salı 23:46
- EĞİTİM DE “hımmm” OLMAK4 Aralık 2022 Pazar 21:32
- SORULAR İLE BOĞUŞAN NESİL4 Temmuz 2022 Pazartesi 22:38
- SOSYAL MEDYA YASASININ GETİRDİKLERİ18 Aralık 2021 Cumartesi 22:54
- KİRLENMİŞ BİR ZİHNE KUR’AN NEYLESİN?22 Eylül 2021 Çarşamba 20:30
- MEHMET AKİF’İ NASIL TANIMALIYIZ?23 Ekim 2020 Cuma 20:28
- AİLENİN TEMELİNE KONULAN DİNAMİT9 Temmuz 2020 Perşembe 16:20
- Yeni Eğitim Sistemi En Yenisi mi?20 Mayıs 2020 Çarşamba 00:00
- Kur’ani Atmosferde Toplum Kur’ani Atmosferde Toplum Kur’ani Atmosferde Toplum20 Mayıs 2020 Çarşamba 00:00
- İslami Yaşam Koçları Neden Saha Dışındadır?20 Mayıs 2020 Çarşamba 00:00
- Bilal KARAKURTSEZAİ KARAKOÇ VE DİRİLİŞ NESLİ
- Ziya TEPELİYAKAT VE GÖREV SORUMLULUĞUNUN BİLİNCİ
- Hülya AKCEBEGAZZE:KIYAMETİN PROVASI
- Bilal AKGÜLELEKLERDEN ELENECEKSİN
- Cevdet BALLIGERİ DÖN (DEPREMLE BERABER OLUŞAN EĞİTİMCİ GÖÇÜ ÜZERİNE)
- Ahmet BELLİBAŞ KARANLIK BİR GÜNDÜZE UYANIRKEN
- Ebubekir AytekinCUMHURİYET ÖNCESİ SOSYAL YARDIM KURULUŞLARI VE SOSYAL YARDIMLAŞMA
- Yakup ÇETİNKAYASEYYİD CEMÂLEDDİN AFGANÎ
- Akif AKMAN JÖN TÜRKLERDEN BUGÜNE ALGI YÖNETİMİ DERSLERİ
- Mehmet ÖZELPOST TRUTH (GERÇEKLİK SONRASI) ÇAĞDA FİLİSTİN SORUNUNU KONUŞMAK
- Sabri KELEPÇEKAHTA ÇAYINA
- Bilge ÇAĞLANMODERN EĞİTİMLE DEĞİŞEN DİNDARLIK
- Veli KARATAŞ “AKLA VEDA” AKL-I SELİME DAVET
- Mehmet ALTUNÜLKEMİZDEKİ EĞİTİMİN DÜNÜ BUGÜNÜ VE YARINI
İMSAK | GÜNEŞ | ÖĞLE | İKİNDİ | AKŞAM | YATSI |
04:22 | 05:44 | 11:45 | 14:58 | 17:34 | 18:49 |